Interview Mayke de Vreugd

'Ik wilde al langer de bottlenecks uit het systeem halen. Dat kan ik nu aanpakken bij Onze Huisartsen', vertelt Mayke. Dat doen, vraagt om afstemming. 'Er staat op allerlei lagen in mijn hoofd van alles aan. Ik ren dan wel eens wat hard en ver vooruit. Hier heb ik geleerd beide kanten te combineren; nadenken over verandering en verbetering én er draagvlak voor vinden.'   
   
Herkenning 
De interesse in de GGZ was er altijd al, vertelt ze. 'Zelf heb ik me altijd wel een beetje anders gevoeld. Maar ondanks een handvol opleidingen en de nodige zelfstudie, voelde ik pas een aantal jaren terug bij Mensa (een vereniging voor hoogbegaafden) wat dat ‘andere’ was. Die herkenning heeft erg geholpen in het durven staan voor mijn ideeën. De onderkenning van hoogbegaafdheid blijkt niet vaak voor te komen. Er worden zelfs geregeld onjuiste diagnoses gesteld; het complete plaatje wordt niet begrepen. Dat is ook niet zo gek, want het valt simpelweg buiten de scope van de niet-hoogbegaafde hulpverlener.'  
 
Dansen  
Mayke herkent dit ook enigszins bij neurodiversiteit. 'Mooi voorbeeld is een TED-filmpje van onderwijskundige Ken Robinson, waarin een klein meisje bij een arts komt. Haar moeder zegt dat ze een druk kind is. De arts heeft de radio aanstaan en zodra de volwassenen even de gang op stappen, zien ze door een raampje dat ze meteen begint te bewegen. Waarna de arts concludeert: 'Ze heeft geen stoornis. Ze is een danseres.' Zo zie ik dus ADHD, autisme en hoogbegaafdheid. Het biedt ook extra talenten, maar het heeft wat meer onderhoud nodig.'

'Het is niet vreemd wanneer iemand worstelt met buitengemiddeld zijn in het soms weinig flexibele systeem dat de maatschappij is. Laten we als professionals deze kenmerken meer normaliseren, in plaats van dingen een stoornis noemen. Heel veel gedrag van mensen is uiteindelijk een normale aanpassing, vanuit de specifieke bedrading van die persoon, aan hoe het leven is gelopen.'
  
Het systeem mee veranderen   
Mayke is ambitieus om de transitie in de GGzorg anders vorm te geven dan door ‘harder te werken, maar meer van hetzelfde te doen’. Mayke: 'De druk van het individualistische en maakbare maakt dat de samenleving rammelt. Opgeteld bij reële problemen, zoals het klimaat en wonen, levert dat een steeds grotere druk op de GGZ op. Het kan ook anders. In de huidige transitieplannen willen we de nadruk leggen op positieve gezondheid: wat kan iemand wél? Waar zit de eigen motivatie om weer een stapje te zetten? Daarnaast het accepteren van dingen waar je geen invloed op hebt. Daar kunnen we als professionals zelf ook nog wat van leren.'   
  
Reizen voor reflectie   
Reizen helpt Mayke 'uit de ruis te stappen'. 'Als je in je werk honderd procent geeft, kom je moeilijk aan reflectie toe. In de bergen in Pakistan heb je geen wifi, daar krijg ik mijn hoofd in een andere stand. Daar kan ik de kleuren bij wijze van spreken weer ruiken. Als het van binnen stiller is, komen de betere gedachten en oplossingen.'

Van de vijf waarden van Onze Huisartsen, spreekt samenhang haar het meeste aan. 'Maar eerlijk gezegd kies ik nog liever een andere, namelijk vertrouwen. Dat is op allerlei niveaus belangrijk. In de onderlinge samenwerking, in hoe we met mensen op het spreekuur omgaan. Vanuit vertrouwen geloof je dat iemand best voor zichzelf kan bepalen wat goed is. In plaats van op richtlijnen, vaar je daar dan meer op. Het Integraal Zorgakkoord (IZA) is weer een ander voorbeeld. Dat vraagt van bovenaf vertrouwen van het werkveld, maar geeft dat zelf niet altijd in de uitvoering. De hoeveelheid papierwerk die nodig is om vertrouwen in de vorm van financiën te krijgen, voelt paradoxaal. De uitdaging is om in het veranderproces zelf ‘practice what you preach’ toe te durven passen.'   
  
Buiten bestaande kaders werken   
Mayke gunt Onze Huisartsen als organisatie wat meer ruimte om, gedoseerd, ook buiten de oude kaders aan de zorgtransitie te werken. 'Dan denk ik aan ruimte geven aan veranderinitiatieven, waar deze spontaan ontstaan. Ruimte om bijvoorbeeld 10% van de middelen in het transformatieplan vrij te kunnen besteden om aan te sluiten bij verbeterimpulsen van mensen, waar deze leven. We vragen de POH-GGZ’s ook om op deze manier mee te denken: wat zie je, wat is nuttig, wat wil jíj doen? Ook dat vraagt vertrouwen. Ik zie voorzichtig dat we die beweging aan het maken zijn.'